دامنه نوسان بورس کالا
دامنه نوسان معاملات بورس سال آینده افزایش می‌یابد
رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: برنامه این سازمان برای سال آتی افزایش تدریجی دامنه نوسان است؛ اما ناگفته نماند که اجرای چنین مسئله مهمی بستگی به شرایط بازار دارد.
به گزارش مشرق به نقل از بازار سرمایه، مجید عشقی درباره اینکه آیا به تازگی تصمیمی در خصوص برگزاری انتخابات هیئت مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری اخذ شده یا خیر؟ اظهار کرد: هنوز تصمیم نهایی در خصوص برگزاری مجدد انتخابات اعضا هیئت مدیره شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی گرفته نشده و اکنون در کارگروه زیر مجموعه شورای عالی بورس در حال بررسی است و در صورت تصویب به طور رسمی اعلام خواهیم کرد.
برنامه سازمان بورس افزایش دامنه نوسان در سال آینده است
وی در ادامه در خصوص آخرین تصمیمات به منظور افزایش دامنه نوسان، گفت: در حال حاضر مصوبه قطعی هیئت مدیره سازمان در رابطه با تغییرات دامنه نوسان مشخص نیست، اما برنامه سازمان برای سال آتی افزایش تدریجی دامنه نوسان است، ناگفته نماد اجرای چنین مسئله مهمی بستگی به شرایط بازار دارد و زمان نهایی آن منوط به مصوبه هیئت مدیره سازمان خواهد بود.
موافق راه اندازی معمالات آتی انرژی هستیم
در ادامه عشقی در خصوص تأثیر راه‌اندازی معاملات آتی انرژی بر بدنه اقتصاد کشور اظهار کرد: اجرای معاملات آتی بر محصولات کالایی، نوسان قیمت کالاها را برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران قابل پیش‌بینی می‌سازد تا آنها بتوانند ریسک‌های موجود را کنترل کنند.
وی بیان کرد: امید می‌رود با اجرای معاملات آتی بر حامل‌های انرژی شاهد اتفاقات خوبی در بحث صادرات باشیم.
رئیس سازمان بورس تصریح کرد: اکنون به طور قطع نمی‌توان گفت که با اجرای معاملات آتی انرژی، بازار کالایی ما به عنوان مرجع هاب مشخص می‌شود یا خیر، زیرا این موضوع به میزان استقبال فعالان و سرمایه‌گذاران از این ابزار بستگی دارد زیرا باید از این ابزار برای کالاهای دیگر نیز بهره گرفته شود.
۹۵ درصد سود سهام عدالت به حساب سپرده گذاری مرکزی واریز شد
عشقی در پاسخ به این سوال که در حال حاضر چه میزان از سود سهامداران سهام عدالت به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز شده؟ گفت: مطابق آمار تا کنون بیش از ۹۵ درصد از سود سهامداران سهام عدالت به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی واریز شده، امید می‌رود که سر موقع پرداخت شود.
وی بیان کرد: در حال حاضر فقط چند شرکت هستند که به سبب کمبود نقدینگی یا افزایش سرمایه موفق به واریز سود سهامداران سهام عدالت به حساب شرکت سپرده‌گذاری مرکزی نشدند که در حال پیگیری امور آنها هستیم.
فعلاً خبری از کاهش کارمزد کارگزاری‌ها نیست
رئیس سازمان بورس در پاسخ به این سوال که آیا در سال آینده کارمزد کارگزاری‌ها کاهش خواهد داشت یا خیر؟ بیان کرد: از آنجایی که در سال گذشته میزان کارمزد کارگزاری‌ها کاهش یافت و بخشی از این مبالغ به حساب صندوق توسعه بازار تزریق می‌شود به همین خاطر فعلاً تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده است.
افزایش دامنه نوسان چه تاثیری بر روند بورس داشت؟
به زعم اغلب کارشناسان اقدامات انجام شده تا به امروز از قبیل افزایش یک درصدی دامنه نوسان اقدامات موثری نبوده‌اند ولی در صورت ادامه یافتن چنین روندی می‌توانند موثر واقع شوند. از طرفی دیگر تاثیرات چنین اتفاقاتی را باید در دوران رکود بازار بسنجیم نه در زمان فعلی که بازار با اقبال نسبی سهامداران همراه است.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از اقتصادآنلاین؛ بسیاری از کارشناسان معتقدند هر چند افزایش یک درصدی دامنه نوسان در مقطع فعلی نمیتواند تاثیر چشمگیری بر روند معاملات بازار سرمایه داشته باشد اما به طور کلی چنین تغییری اتفاقی مثبت است و در صورت ادامه‌دار بودن می‌تواند روند معاملات بازار را بهبود دهد. البته باید این موضوع را در نظر گرفت که برای قضاوت بهتر باید کمی زمان داد تا این روند ادامه یابد تا بتوان به درک و شناسایی درستی از این تغییر دست یافت.
نیما نائینیان در این باره به گفت‌وگو با اقتصاد آنلاین پرداخت و گفت: اعمال دامنه نوسان بر معاملات بازار سرمایه از همان ابتدا محل مناقشه بسیاری از فعالان بازار سرمایه بود. رفتار هیجانی سهامداران و نقش پررنگ حقیقی‌ها در بازار این باور اشتباه را ایجاد کرده بود که بازار سرمایه به اعمال چنین قانونی نیاز دارد. در حالی که بررسی بازارهای جهانی نشان می‌دهد که دامنه نوسان با چنین محدودیتی در هیچ جای دنیا وجود ندارد.
وی بیان کرد: می‌توان گفت افزایش دامنه نوسان تعدادی از سهام بورس و فرابورس نمیتواند تاثیر چشمگیری در روند بازار داشته باشد. تغییری در دامنه ۱+ الی ۱- آن هم در بازار مثبت نمیتواند موثر واقع شود. البته این تغییر بسیار کم بوده و از طرفی مدت زمان کمی از زمان اعمال آن می‌گذرد و برای قضاوت بهتر باید کمی زمان داد تا تاثیر آن بر معاملات بازار به درستی شناسایی شود.
این کارشناس ادامه داد: این افزایش دامنه باید متناوبا ادامه یابد تا حداقل محدودیت دامنه نوسان در بازه ۱۰+ الی ۱۰- قرار بگیرد. در چنین شرایطی است که می‌توان تاثیر این اتفاق بر معاملات بازار سرمایه را بررسی کرد و به درک و شناختی درست از آن رسید.
نائینیان تشریح کرد: اما به طور کلی این اتفاق هر چند در مقطع فعلی تاثیر چشمگیری بر روند معاملات بازار ندارد اما اتفاقی مثبت است. در واقع اتفاقاتی از این دست بازار سرمایه کشور را به بازارهای جهانی نزدیک می‌کند و هیجانات مربوط به حذف آن هم قابل درک است و جای هیچ نگرانی‌ای در بازار وجود ندارد.
نیما میرزایی دیگر کارشناس بازار سرمایه به بررسی این موضوع پرداخت و گفت: افزایش دامنه نوسان در حد یک درصد در این مرحله اتفاق خاصی در بازار رقم نمی‌زند. در واقع هدف هم همین بوده است که هیچگونه شوک و هیجانی به بازار وارد نشود. اما با توجه به گفت‌وگوی مسئولین سازمان بورس مبنی بر ادامه‌دار بودن این فرایند تا ۱۰ درصد می‌توان انتظار داشت که مزایای آن به مرور و همگام با گسترش دامنه خود را نشان دهد.
وی به تاثیرات این اتفاق اشاره کرد و گفت: از مهمترین دستاوردهای افزایش دامنه نوسان می‌توان به مواردی چون کارآتر شدن معاملات، افزایش نقد شوندگی، افزایش جذابیت بازار سرمایه، کاهش احتمالی رفتارهای هیجانی و کاهش میزان دستکاری سفته بازان در بازار اشاره کرد.
میرزایی در پایان خاطر نشان کرد: اما گسترش دامنه در کنار مزایای متعدد خود نیازمند تقویت بازارگردانی هم می‌باشد تا در شرایط هیجانی بازار وارد مدار شده و اجازه انحراف شدید روند با ثبات سهم‌ها و زیان گسترده به سهامداران تازه وارد را ندهد.
مشکلات دامنه نوسان از زبان دهقان دهنوی
بسیار خرسندم که برخی رویه هایی که در دوران ریاست من انجام شد، تداوم یافته و به افزایش شفافیت و بهبود وضعیت بازار سرمایه کمک کرده است. از جمله بحث انحصار زدایی و تسهیل فرآیند صدور مجوزها و یا انتشار صورت های مالی سازمان بورس، گام های مثبتی بود که در آن مقطع برداشته شد و تبدیل به رویه ای با ثبات شد که تیم های بعدی هم آن را دنبال خواهند کرد.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از بورس نیوز؛ یکی از مباحث داغ هفته های پایانی قرن، افزایش دامنه نوسان معاملات بود. به همین بهانه، نظر رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار را در این مورد جویا شد و از دلایل اجرای طرح دامنه نوسان نامتقارن پرسید.
محمدعلی دهقان دهنوی رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار در این خصوص بیان کرد: کمتر شخصی را می‌توان یافت که موافق وضعیت فعلی دامنه نوسان معاملات باشد. عده ای معتقدند باید دامنه نوسان را یا به سرعت افزایش داد یا حذف کرد و عده دیگری هم معتقدند دامنه نوسان فعلا مشکل بازار سرمایه ما نبوده و حذف دامنه نوسان، به صلاح بازار سرمایه نیست و به بی ثباتی بازار سرمایه دامن میزند. اشکال وجود دامنه نوسان، برخورد قیمت با سقف و کف است. در اکثر بورس های دنیا به اشکالی، دامنه نوسان وجود دارد و این طور نیست که هیچ محدودیتی نباشد. اما معتقدم هدفی که با حذف دامنه نوسان به دنبال تحقق آن هستیم، با افزایش دامنه نوسان هم قابل دستیابی است. دلیل برخی مقاومت ها با افزایش و حذف دامنه نوسان، تعدد معامله گرانی است که به صورت مستقیم در این بازار خرید و فروش می‌کنند.
وی ادامه داد: در زمان ورود به سازمان بورس و اوراق بهادار با توجه به شرایط بازار سرمایه تصمیم گرفته شد در مقطعی دامنه نوسان نامتقارن (مثبت ۶ منفی ۲) اجرایی شود و هدف از تعیین دامنه نوسان مثبت ۶ درصدی این بود که با حذف طرح دامنه نوسان نامتقارن، دامنه نوسان معاملات به جای مثبت و منفی ۵، به مثبت و منفی ۶ درصد برسد. اما بعد از اجرای طرح دامنه نوسان نامتقارن به سبب اختلاف نظرات، قرار بر این شد که مرکز پژوهش های سازمان بورس و اوراق بهادار نقطه مطلوب را ترسیم کرده و الگوی رسیدن به نقطه مطلوب طراحی شود و بعد از آن برای رسیدن به نقطه مطلوب برنامه‌ریزی شود. دامنه نوسان معاملات نباید منشا تنش شود. افزایش ناگهانی دامنه نوسان می‌تواند تنش‌هایی در بازار سرمایه ایجاد کند و سازمان بورس و اوراق بهادار باید نقشه راه برای رسیدن به نقطه مطلوب را ترسیم کند. در مجموع می‌توان به صورت تدریجی دامنه نوسان معاملات را بازتر کرده و مقررات مربوط به معاملات را هم مقررات کارآتری کرد.
دهقان دهنوی در ادامه گفتگو ضمن اشاره به مزیت ها و برتری های بازار سرمایه نسبت به سایر بخشهای اقتصادی گفت: حضور جوانان تحصیل کرده در بازار سرمایه باعث شده بازار سرمایه متمایز از سایر بازارها در کشورمان باشد. بازار سرمایه، بازاری کاملاً تخصصی و علمی است که دانش در آن حکمفرمایی می کند و اگر از رویکرد علمی و توجه به نظرات افراد متخصص دورتر شویم به اشکال برخورد خواهیم کرد. ضمن اینکه بازار سرمایه ما بازاری در حال توسعه بوده و نمی‌توان آن را با سایر بخشهای اقتصادی که سال‌های سال قدمت دارند، مقایسه کرد. یکی از چالش ها و مشکلات ما در بازار سرمایه این است که رویکردمان متمرکز نگاه کوتاه مدت و مشکلات پیش رو دامنه نوسان بورس کالا شده و از توجه به مسائل خارج از بازار و نگاه بلندمدت به این بازار غافل شده ایم.
دفاع از تصمیمی که اتخاذ شد
رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به دوران حضور خود در این سازمان اظهار کرد: در ۸_۹ ماه حضورم در سازمان بورس، سعی کردم بر اساس اصول علمی و صرفاً با در نظر گرفتن منافع بازار سرمایه قضاوت و تصمیم گیری کنم. طبیعی است که با گذشت زمان و برخی تغییرات در اقتصاد کشور، ممکن است به نقطه‌ای برسیم که بگوییم ای کاش برخی تصمیمات به نحوه دیگری اتخاذ می شد. الان که به گذشته نگاه می کنم، تصمیم خاصی در دوران حضور در سازمان بورس اتخاذ نکرده ام که بگویم ای کاش چنین تصمیمی نگرفته بودم! اگرچه برخی تصمیماتی که در دوران حضورم اتخاذ کرده ام مورد انتقاد برخی دوستان قرار گرفته است، از جمله انتقاداتی به بحث دامنه نوسان نامتقارن مطرح است؛ اما از همین تصمیم هم دفاع می کنم. چرا که علاوه بر اینکه اجرای طرح دامنه نوسان نامتقارن، تصمیم جمعی بود و با مشورت کارشناسان و دوستان اتخاذ شد، ولی این تصمیم با ملاحظه شرایط خاصی گرفته شد که هنوز هم برخی از آن شرایط قابل بازگو کردن نیست. فراموش نکنید که در آن مقطع بیش از ۵۰ بازارگردان به سازمان‌بورس نامه زده بودند که هیچ منابعی برای خرید سهام ندارند و سرمایه در گردش تولید را برای بازارگردانی وارد بازار سرمایه کرده اند. همچنین فضای مغرضانه ای توسط عده ای که تریبون داشتند، ایجاد شده بود و همین عده بر طبل شاخص ۷۰۰ الی ۹۰۰ هزار واحدی می‌کوبیدند. وعده دلار ۱۵ هزار تومانی داده می‌شد و حتی برخی کاندیداهای ریاست جمهوری، خبر از تحویل دولت با دلار ۱۱ الی ۱۲ هزار تومانی می‌دادند. این شرایط موجب ایجاد وحشت در دل سهامداران شده بود و سهامداران تلاش می کردند به هر قیمت، سهام خود را فروخته و اقدام به خروج از این بازار کنند.
در چنین شرایطی سازمان بورس و اوراق بهادار تلاش کرد فرصت تامل ایجاد کند تا بازار سرمایه به سکون برسد که این کار هم انجام شد. بعد از آنکه وضعیت نابسامان بازار سرمایه کمی بهتر شد، دامنه نوسان به حالت قبل بازگشت. شاید اگر شخص دیگری هم در آن مقطع به جای من بود، تصمیم مشابهی اتخاذ می کرد.
اگر زمان به عقب برگردد.
دهقان دهنوی افزود: من هم اعتقاد دارم وجود دامنه نوسان و محدود کردن بازار از نگاه علمی اقدام صحیحی نیست؛ اما در همه جای دنیا در شرایط خاص و بحرانی محدودیت‌هایی در نظر گرفته می شود که از ریزش بازار سرمایه جلوگیری شود. مثلا در بحران کرونا، در بورس های دنیا، دولت‌ها منابع قابل توجهی به بازار سرمایه تزریق کردند و. وقتی شخصی در جایگاه رئیس سازمان بورس اوراق بهادار قرار می‌گیرد، یعنی مورد اعتماد وزیر اقتصاد بوده و نمی تواند طوری عمل کند که هر روز وزیر را به چالش بکشاند. اما در دوران حضورم در سازمان بورس اوراق بهادار با حمایت وزیر اقتصاد، اقداماتی هم انجام شد که مورد تایید سایر بخش های اقتصادی نبود. از جمله بحث ورود سیمان به بورس کالا که در روزهای نخست با مخالفت شدید وزارت صمت مواجه شد! اگر زمان به عقب برگردد، در برخی موارد هم جدی تر از قبل عمل خواهم کرد. مثلاً در بخش نظارت بر ناشران یا مواجهه با قیمت گذاری دستوری قوی‌تر عمل خواهم کرد. در مورد برخی طرح ها مثل راه اندازی کانون سهامداران حقیقی هم با وجود آنکه اصرار زیادی بر اجرای آن داشتم، به دلیل سنگ اندازی ها موفق به اجرای طرح مذکور نشدم. اما بسیار خرسندم که برخی رویه هایی که در دوران ریاست من انجام شد، تداوم یافته و به افزایش شفافیت و بهبود وضعیت بازار سرمایه کمک کرده است. از جمله بحث انحصار زدایی و تسهیل فرآیند صدور مجوزها و یا انتشار صورت های مالی سازمان بورس، گام های مثبتی بود که در آن مقطع برداشته شد و تبدیل به رویه ای با ثبات شد که تیم های بعدی هم آن را دنبال خواهند کرد.
تغییر مهم برای بورس از فردا
سرانجام و پس از گذر از روزهای پر فراز و نشیب، از فردا ( ۲۹ فروردین) دامنه نوسان با افزایشی یک درصدی، مثبت دامنه نوسان بورس کالا و منفی ۶ خواهد شد.
به گزارش ایسنا، دامنه مجاز نوسان قیمت یکی از مهمترین قوانینی است که در بازارهای مالی به عنوان عامل کنترلی در برابر نوسان‌های قیمت سهام و به منظور کاهش نوسان بازار در اثر تصمیمات هیجانی استفاده می‌شود. دامنه مجاز نوسان، حدود قیمتی سقف و کفی است که هر سهم در هر روز کاری می‌تواند داشته باشد و قیمت تنها می‌تواند در این محدوده حرکت کند. در واقع این دامنه محدوده مجاز برای نوسان قیمت سهم است.
البته طیف طرفداران و منتقدان دامنه نوسان بسیار گسترده است، زیرا اینکه میزان دامنه نوسان چقدر باشد و اینکه اصلا باید در بازار سرمایه دامنه نوسان وجود داشته باشد یا خیر همواره محل بحث کارشناسان بوده است و بسیاری از صاحب نظران بازار سرمایه نیز بر این باورند که برای بهبود روند معاملات بورس باید به سمت افزایش دامنه نوسان و در نهایت حذف کامل آن حرکت کرد، زیرا روندهای هیجانی مثبت و منفی با وجود دامنه نوسان، باعث انحراف بیشتر معاملات بورس می‌شود.
روزهای پر فراز و نشیب دامنه نوسان
دامنه نوسان در بازار سرمایه ایران طی دو سال گذشته و همراه با روزهای پرصعود و پرنزول بازار، روزهای پرنوسانی را از سر گذارنده است. به طوری که از ۲۵ بهمن سال ۱۳۹۹ از مثبت و منفی پنج به مثبت شش و منفی دو تغییر کرد؛ تصمیمی که توسط شورای عالی بورس و با هدف تعادل‌بخشی به این بازار گرفته شد. البته عمر این تصمیم حدود سه ماه بود و دامنه نوسان از ابتدای اردیبهشت سال ۱۴۰۰ به مثبت شش و منفی سه افزایش یافت و در نهایت از ۲۵ اردیبهشت همان سال، دوباره دامنه نوسان قیمت همه شرکت های حاضر در بورس و فرابورس، متقارن و در محدوده مثبت و منفی پنج درصدی داد و ستد شد.
تحقق وعده افزایش دامنه نوسان
با روی کار امدن دولت جدید و پس از آنکه مجید عشقی عنوان دار ریاست سازمان بورس شد، اعلام کرد باز کردن دامنه نوسان در دستور کار این سازمان قرار دارد. وی همچنین در اخرین نشست خبری خود در سال گذشته نیز دوباره از اصلاح تدریجی دامنه نوسان از اوایل سال ۱۴۰۱ خبر داد و گفت: تغییر دامنه نوسان در برنامه سازمان بورس است، اما این موضوع نیازمند روشن شدن برخی ابهامات از جمله بودجه و ریسک‌های سیاسی است. پیش از این اعلام کرده بودم که اصلاح دامنه ابتدا از شرکت‌های بزرگ آغاز می‌شود و اکنون برنامه این است که از یک تاریخی به بعد اصلاح به صورت تدریجی و با یک درصد آغاز خواهد شد. این روند در مقاطع سه ماهه و با توجه به بازخورد بازار بازبینی خواهد شد.
در نهایت وعده عشقی به تحقق پیوسته و دامنه نوسان روزانه قیمت در بازار اول (تابلو اصلی و فرعی) بورس تهران از روز دوشنبه، ۲۹ فروردین ماه، مثبت و منفی ۶ می شود.
تاثیر افزایش دامنه نوسان بر رونق بیشتر بورس
در این راستا، حسین کاظم زاده - کارشناس بازار سرمایه - در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به وضعیت دامنه نوسان در سال‌های قبل، اظهار کرد: سال ۱۳۸۷ معاملات بسیار کم رونق، دامنه نوسان دو درصدی و رکود دوره دولت نهم باعث شده بود بسیاری از نمادها روزهای متمادی بدون معامله باشند. در همان سال دامنه نوسان به سه درصد افزایش پیدا کرد. به مرور در سال های بعد ابتدا به چهار درصد، در سال ۱۳۹۴ به پنج درصد رسید و از آن زمان دامنه نوسان به غیر از چند مقطع کوتاه در دو سال گذشته، ثابت بوده است.
وی با تاکید بر اینکه اولین و مهمترین تاثیر افزایش دامنه نوسان در معاملات، افزایش حجم و ارزش معاملات است، گفت: زمانی که دامنه نوسان دو درصد بود، بسیاری از نمادها با اینکه باز بودند بعضا ۵۰ روز معامله نمی شدند. زمانی که دامنه نوسان از دو به پنج درصد رسید بورس ایران توانست به بازاری جذاب تبدیل شود.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: باید توجه کرد که قیمت سهم بنا به متغیرهای کلان و خرد اقتصادی و عرضه و تقاضای سهم دچار تغییر می شود. هر چقدر این تغییرات طبیعی و سریعتر خود را در قیمت نشان دهد هم رونق بیشتر و هم احتمال تشکیل حباب کمتر می شود. امیدوارم افزایش دامنه نوسان که از فردا، مثبت و منفی ۶ درصد خواهد بود و به مرور به ۱۰ درصد خواهد رسید، بتوند باعث رونق بیشتر بازار سهام شود.
تعدیل بازار سرمایه با افزایش دامنه نوسان
همچنین محمدرضا پورابراهیمی - رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس - با بیان اینکه تغییرات دامنه مجاز نوسان دارای نقاط مثبت و منفی است و باید هر دو بخش مد نظر قرار گیرد به ایسنا گفت: افزایش دامنه نوسان به مدیریت ایجاد شرایط تعادلی کمک می‌کند، یعنی دوره زمانی رسیدن به نرخ تعادلی را بیشتر کرده و به جای اینکه تعدیل در یک بازه زمانی کوتاه و یک روزه رخ دهد در فاصله چند روزه اعمال می شود.
وی با اشاره به نبود برخی از محدودیت‌ها از جمله دامنه مجاز نوسان و حجم مبنا در بعضی از کشورها اظهار کرد: بازار سرمایه ایران کارایی بازارهای جهانی را ندارد و برای جلوگیری از ایجاد ضرر و زیان سهامداران خرد و پرهیز از رفتارهای گروهی و هیجانی، تصمیم گیران حجم مبنا و دامنه دامنه نوسان بورس کالا نوسان را لحاظ می‌کنند. گر چه در این سال‌ها شاهد اقدامات خوبی برای حرفه‌ای شدن سهامداران خرد بودیم ولی همچنان نیازمند اعمال مولفه هایی چون دامنه مجاز نوسان و حجم مبنا هستیم.
پور ابراهیمی تصمیم اخیر هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار برای افزایش دامنه نوسان را به منظور تعدیل سریعتر قیمت‌ها دانست و تاکید کرد: هر چه بازار سرمایه به سمت کاهش محدودیت‌ها پیش برود؛ بازار روانتر، نقدشونده‌تر، شفاف‌تر و عملیاتی‌تر خواهد بود.
نحوه خرید و فروش طلا و سکه در بورس
خرید و فروش سکه و بطور کلی، طلا یکی از ایمن‌ترین روشهای سرمایه‌گذاری در ایران محسوب می‌شود. در واقع، افراد با هدف حفاظت از سرمایه خود در برابر خطرات ناشی از وقوع بحرانهای اقتصادی، وارد این حوزه می‌شوند. بورس کالا با خدمات خاص خود، امکان معامله سکه بدون نیاز به حمل و نقل و نگهداری آن را فراهم ساخته است. این امر به کمک گواهی سپرده سکه طلا امکان‌پذیر می‌باشد. در این مقاله بطور کامل با موضوع خرید و فروش سکه در بورس و فرآیند انجام معاملات آن آشنا خواهیم شد.
مقدمه‌ای بر روشهای خرید طلا در بورس
عموم مردم بر این باورند که برای خرید سکه و طلا باید به صورت حضوری به طلافروشی و یا صرافیها مراجعه نمایند. در این روش، نگهداری طلا و سکه در منزل با ریسک بالایی همراه خواهد بود. بورس کالا این امکان را فراهم آورده است تا به سادگی و با پایین‌ترین میزان ریسک ممکن با معامله در این حوزه، کسب سود کنید.
بطور کلی سه روش برای خرید طلا در بازار بورس وجود دارد که عبارتند از:
- خرید به روش گواهی سپرده سکه طلا
- خرید از صندوقهای کالایی با پشتوانه طلا
- خرید شمش طلا از بازار فیزیکی
در این مقاله با توجه به محوریت موضوع سکه، خرید به روش گواهی سپرده سکه طلا و روش صندوقهای کالایی را به شما معرفی می‌کنیم. پیش از هر چیز لازم است تا با مفهوم گواهی سپرده سکه آشنا شوید.
منظور از گواهی سپرده سکه چیست؟
طبق یک تعریف کلی، «گواهی سپرده کالایی» ورقه بهاداری است که به موجب دستورالعمل‌های بورس کالا صادر می‌شود که بیانگر مالکیت بر مقدار معینی کالای سپرده شده در انبار می‌باشد. پشتوانه این گواهی، قبض انباری است که توسط انباردار صادر می‌شود. به عبارتی، این گواهی سندی است که نشان دهنده مالکیت فرد بر کالای خریداری شده می‌باشد و دارای انواع مختلفی است.
در واقع، گواهی سپرده سکه طلا نوعی گواهی سپرده کالایی است که از اسفند ماه سال 1394 به بازار بورس ایران راه یافت. با ورود این گواهی به بورس، دارندگان سکه‌های طلا می‌توانند با تحویل سکه‌های خود به انبارهای تعیین شده، در مقابل آن، گواهی سپرده دریافت نمایند. این انبارها همان خزانه بانکهای مورد تایید بورس کالا می‌باشند.
روند کلی کار به این صورت است که انبارها، سکه را بر اساس استانداردهای تعیین شده بررسی و پس از تایید اصالت آنها اقدام به دریافت سکه از دارنده می‌نمایند. در واقع، افراد سکه‌های خود را نزد این انبارها به امانت گذاشته و در مقابل، گواهی سپرده سکه دریافت می‌کنند. این گواهی قابل انتقال به غیر نبوده و تنها شخصی که گواهی به نام او ثبت شده است، مالک خواهد بود. همچنین مکان انبار و میزان دقیق سکه خریداری شده نیز در این گواهی درج می‌گردد.
مزایای خرید گواهی سپرده سکه طلا نسبت به خرید فیزیکی سکه
- معافیت دارنده از پرداخت مالیات
- پایین بودن ریسک جابجایی و سرقت آنها (در حد صفر)
- امکان وثیقه‌گذاری گواهی سپرده سکه جهت دریافت تسهیلات
- عدم نیاز به حمل و نقل فیزیکی سکه طلا
- امکان دریافت سکه به مدت 24 ساعت پس از تحویل گواهی سپرده به خزانه بانک
- قابلیت فروش به روش غیرحضوری و دریافت مبلغ حاصل از آن به مدت 24 ساعت پس از اقدام (قدرت نقدشوندگی بالاتر)
- انتقال بخشی از سفته بازی بازار سکه از صورت معاملات نقدی به گواهی سپرده
- شفافیت در انجام معاملات و افزایش امنیت آنها
- کارمزد بسیار کم معاملات بورس کالا در مقایسه با خرید فیزیکی سکه
نحوه معاملات گواهی سپرده سکه طلا در بازار بورس
بطور کلی، معامله گواهی سپرده سکه طلا در بازار بورس به دو روش زیر صورت می‌گیرد:
- فرد با داشتن کد بورسی، خود اقدام به خرید و فروش سهام مورد نظر خود می‌نماید. از این رو، اولین روش برای خرید این گواهی، خرید مستقیم آن از طریق بورس کالا خواهد بود.
- فرد سرمایه خود را در اختیار شخصی که مدیریت دارایی او را برعهده دارد، قرار می‌دهد. در واقع، فرد با خرید واحدهای صندوقهای سرمایه گذاری طلا به صورت غیرمستقیم، اقدام به سرمایه گذاری می‌نماید. در ادامه، هر یک از این دو روش را بطور کامل شرح خواهیم داد.
1. خرید و فروش گواهی سپرده سکه طلا از بورس کالا
در یک تعریف کلی، بورس کالا بازار منسجمی است که فروشندگان در آن کالای خود را عرضه و خریداران اقدام به خرید آنها می‌نمایند. خرید و فروش کالاهای از پیش تعیین شده، در چارچوبهای خاص این بازار صورت می‌گیرد. سکه طلا یکی از اقلامی است که از سال 1394 به منظور بالا بردن شفافیت معاملات این کالا در بازار بورس، قابل خرید و فروش می‌باشد.
اولین قدم برای خرید و فروش سکه در بورس، داشتن کد بورسی است. برای دریافت این کد، لازم است ابتدا در سامانه سجام ثبت نام نمایید. پس از طی مراحل احراز هویت در این سامانه، به یکی از شعب کارگزاری مورد نظر خود مراجعه و پس از ارائه مدارک لازم، کد بورسی خود را دریافت کنید.
سرمایه گذار پس از دریافت این کد می‌تواند به صورت حضوری یا با استفاده از سامانه آنلاین کارگزاری خود، اقدام به انجام معاملات گواهی سپرده سکه نماید. نحوه خرید و فروش آنلاین این گواهی ها در بورس نیز همچون سایر سهام و با ثبت سفارش در سیستم معاملات صورت می‌گیرد.
- نکته: باید توجه داشت که هر برگ از گواهی سپرده سکه طلا، معادل 0.1 یک سکه است. از این رو، برای خرید یک سکه کامل، باید 10 واحد گواهی سپرده سکه خریداری کنید.
فروش سکه از طریق گواهی سپرده برای دارندگان سکه فیزیکی
دارندگان سکه طلا می‌توانند با مراجعه به خزانه بانک مورد نظر خود، سکه ها را تحویل داده و در مقابل، گواهی سپرده سکه را دریافت نمایند. نوع سکه مورد پذیرش این انبارها، سکه تمام بهار آزادی با وزن 8/133 و عیار 900 می باشد. پس از گذشت یک روز از زمان تحویل سکه، قبض انبار به نام فرد متقاضی صادر می‌شود. این قبض به عنوان پشتوانه‌ای جهت مالکیت فرد بر سکه های تحویل داده شده، محسوب می‌شود.
فرد می‌تواند با مراجعه حضوری به کارگزاری خود یا از طریق سامانه آنلاین معاملاتی آن، گواهی خود را به فروش برساند.
زمان انجام معاملات گواهی سپرده سکه طلا در بورس
خرید و فروش سکه در بورس نیز همچون سایر سهام، با ثبت سفارش از طریق سامانه آنلاین معاملاتی در روزهای شنبه تا چهارشنبه که زمان اصلی فعالیت بورس (به استثنای ایام تعطیل) می‌باشد، انجام می‌گیرد. برای انجام این کار، داشتن کد بورسی جهت دسترسی به سامانه الزامی است. زمان انجام معاملات خرید و فروش از ساعت 13:00 تا 15:30 می‌باشد.
مرحله پیش‌گشایش این معاملات نیز از ساعت 12:30 تا 13:00 خواهد بود. دامنه نوسان قیمتی گواهی سکه طلا نیز در بازه 10%+ و 10%- در روز می‌باشد. حداقل میزان خرید این گواهی نیز یک سکه (یا 10 سهم گواهی سپرده) است.
هزینه های خرید و فروش سکه در بورس
هزینه‌های خرید و فروش گواهی سپرده سکه در بورس، شامل هزینه‌های نگهداری و کارمزد انجام معاملات آن می‌باشد. هزینه نگهداری این سکه‌ها مبلغ 700 ریال به ازای هر سکه برای هر روز می‌باشد. کارمزد انجام این معاملات نیز برای هر خرید و فروش، معادل 0/00125 در نظر گرفته شده است.
علاوه بر این دو مورد، هزینه کارشناسی هر سکه نیز مبلغ 20000 ریال می‌باشد که در زمان تحویل سکه باید پرداخت شود. توجه نمایید که انجام این معاملات معاف از مالیات بوده و هیچگونه مالیاتی برای آن در نظر گرفته نشده است.
نحوه دسترسی به اطلاعات معاملاتی گواهی سپرده سکه
برای اطلاع از وضعیت معاملاتی گواهی سپرده سکه نیز همچون سایر سهام، به سایت tsetmc.com مراجعه نمایید. با انتخاب گزینه جستجو و وارد کردن عبارت سکه، لیست سکه‌های قابل معامله در بورس کالا نمایش داده می‌شود. در حال حاضر، همانطور که در تصویر نیز مشاهده می‌کنید، گواهی سپرده سکه در پنج نماد زیر قابل معامله می‌باشد:
- سکه 0011پ02- سکه تمام بهار تحویلی 1 روزه ملت
- سکه 0012پ01- سکه تمام بهار تحویلی 1 روزه رفاه
- سکه 0111پ05- سکه تمام بهار تحویلی 1 روزه آینده
- سکه 0112پ03- سکه تمام بهار تحویلی 1 روزه سامان
- سکه 9912پ04- سکه تمام بهار تحویلی 1 روزه صادرات
با انتخاب هر یک از این نمادها، صفحه مربوط به اطلاعات آن نماد به نمایش درمی‌آید که می‌توانید آخرین اطلاعات مربوط به معاملات سکه را به صورت لحظه‌ای در آن مشاهده نمایید.
به عنوان مثال، با انتخاب نماد سکه تمام بهار تحویلی 1 روزه ملت، صفحه این نماد مطابق شکل زیر ظاهر می‌شود.
صفحه مرتبط با معاملات گواهی سپرده سکه طلا در سایت tsetmc
- نکته: باید توجه داشته باشید که در سامانه معاملاتی، قیمت هر سکه معادل 10 واحد معاملاتی در نظر گرفته می‌شود. از این رو، قیمتی که مشاهده می‌کنید، 0.1 قیمت سکه بهار آزادی می‌باشد. بنابراین، جهت ثبت سفارش خرید خود برای یک سکه، قیمت را در عدد 10 ضرب نمایید.
انبارهای نگهداری سکه‌های طلا
سکه‌هایی که از طریق گواهی سپرده طلا خریداری می‌شوند، در انبارهای بورس کالا نگهداری می‌شوند. در حال حاضر، چهار انبار به عنوان خزانه نگهداری این سکه‌ها در بورس کالا پذیرفته شده‌اند:
| نام انبار | نماد معاملاتی | آدرس انبار | تلفن |
| خزانه پردیس بانک رفاه کارگران | سکه0012پ01 | تهران، ونک، خیابان ملاصدرا، خیابان شیراز شمالی، شماره 186 | 02182188507 |
| خزانه بانک سامان | سکه0112پ03 | تهران، خیابان ولیعصر، نرسیده به چهارراه پارک وی، نبش کوچه ترکش دوز، پلاک 2 | 02123095122 |
| خزانه زرین سپهر بانک صادرات ایران | سکه9912پ04 | تهران، خیابان سمیه، بین خیابان شهید مفتح و بهار، برج سپهر بانک صادرات ایران، طبقه منفی 2 ،صندوق امانات اداره کل خزانه داری | 02188831909 |
| خزانه بانک ملت | سکه0011پ02 | تهران، خیابان دماوند، بعد از تقاطع آیت، پلاک 484 | 02188822053 |
دریافت فیزیکی سکه از خزانه
دارندگان گواهی سپرده سکه، در صورت تمایل می‌توانند سکه‌های خریداری شده خود را به صورت فیزیکی دریافت نمایند. به این منظور، لازم است فرد به همراه مدارک شناسایی پس از گذشت یک روز از خرید گواهی به خزانه بانک مورد نظر خود مراجعه نموده و با ارائه مدارک و گواهی، سکه‌های خود را دریافت نماید. ساعت کاری این خزانه‌ها همه روز از ساعت 8 تا 16 می‌باشد.
- نکته: در صورتی که سکه ها پس از ساعت 12 به انبار تحویل داده شوند، صدور قبض پس از دو روز کاری صورت خواهد گرفت.
2. خرید و فروش واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری طلا
در یک تعریف کلی، صندوقهای سرمایه‌گذاری، سرمایه افرادی که زمان یا اطلاعات کافی برای فعالیت در بازار را ندارند، توسط تیم متخصص خود در حوزه‌های مرتبط سرمایه‌گذاری می‌نماید. صندوقهای سرمایه‌گذاری طلا نیز با همین هدف در بورس کالا ایجاد شده‌اند. این صندوقها از نوع صندوقهای قابل معامله (ETF) می‌باشند. منظور از ETF صندوقی است که واحدهای آن همچون سهام عادی در بورس قابل معامله می‌باشد.
فعالیت اصلی این صندوق، سرمایه‌گذاری بر روی گواهی سپرده سکه می‌باشد؛ بطوری که 96% از دارایی صندوق، صرف سپرده‌گذاری در این حوزه می‌شود؛ 4% باقیمانده نیز به سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه، اوراق مشتقه و بطور کلی سپرده‌های با درآمد ثابت اختصاص می‌یابد.
سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید واحدهای این صندوقها به صورت غیرمستقیم در حوزه سکه، سرمایه‌گذاری نمایند. این روش، مزایایی همچون: عدم نیاز به مراجعه حضوری به صرافیها، کاهش خطر سرقت و گم شدن سکه، کاهش ریسک خرید سکه تقلبی و . را برای خریداران آن به ارمغان خواهد آورد. در حال حاضر، چهار صندوق سرمایه گذاری طلا در کشور فعال می‌باشند.
سرمایه‌گذاران می‌توانند هر یک از آنها را از جهات مختلف بررسی و سپس اقدام به خرید واحدهای آن نمایند. این صندوقها عبارتند از:
- صندوق سرمایه‌گذاری پشتوانه طلای لوتوس پارسیان (نماد: طلا)
- صندوق سرمایه‌گذاری طلای زرافشان امید ایرانیان (نماد: زر)
- صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه طلای مفید (نماد: عیار)
- صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر سکه طلای کیان (نماد: گوهر)
جمع‌بندی
خرید و فروش سکه در بورس از سال 1394 به کمک ابزارهایی مانند گواهی سپرده سکه امکان‌پذیر شده است. این معاملات از طریق سامانه آنلاین کارگزاری منتخب فرد و در فضایی شفاف و ایمن انجام می‌گیرند. برای خرید و فروش سکه در این بازار، به اطلاعات کافی پیرامون نحوه این معاملات در بازار بورس و مهارت کافی جهت انجام آن نیاز دارید. در این صورت، می‌توانید از مزایای این معاملات که مهمترین آنها عدم نیاز به حمل و نقل فیزیکی، امنیت بالا و کارمزد بسیار پایین آن می‌باشد، بهره‌مند شوید.
همانطور که گفته شد، برای افرادی که فاقد این مهارتها می‌باشند، بهترین گزینه خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری طلا خواهد بود. این روش نیز مزایای خرید گواهی سپرده سکه از طریق بورس را برای فرد به ارمغان خواهد آورد.
