اشتباهات رایج بورس

۶ خطای رایج سرمایه‌گذاری در بورس

سرمایه‌گذاری در بورس، برای همه‌ی افرادی که در بازار سهام شرکت می‌نمایند لزوما‌ً سودآور نیست. بسیاری از افراد در زمان فعالیت خود در بورس به دلایل مختلفی دچار ضرر و زیان می‌شوند. البته گاهی اوقات ضرر و زیان خارج از اراده‌ی فرد سرمایه‌گذار است؛ مثلاً آتش‌سوزی کارخانه، زلزله، از بین رفتن شرکت سرمایه‌گذاری شده و یا همه‌ی بلایای طبیعی و غیرطبیعی که باعث از بین رفتن سرمایه می‌شوند. اما در بیشتر مواقع ضرر و زیان فعالان حاضر در بازار بورس به‌دلیل خطاهایی است که افراد در زمان سرمایه‌گذاری و یا در معاملات انجام می‌دهند؛ به این خطاها، خطای روانشناسی بازار گفته می‌شود که فرد از روی هیجانات کاذب و خطاهای ذهنی دچار اشتباه می‌شود. در این مقاله ما تعدادی از این خطاها را بررسی می‌نماییم تا بتوانید از بروز آن‌ها در هنگام سرمایه‌گذاری در بورس جلوگیری کنید.

خطاهای رایج در بورس

۱٫ نداشتن برنامه معاملاتی

وارن بافت، یکی از ثروتمندان حال حاضر در جهان که همه‌ی سرمایه‌ی خود را از سرمایه‌گذاری در بورس به‌دست آورده است، اعتقاد دارد افراد باید از سرمایه‌گذاری درک صحیحی داشته باشند. او درک صحیح از سرمایه‌گذاری در بورس را با مدیریت بورس یکسان می‌داند. بسیاری از فعالان حاضر در بورس اعتقاد دارند که شخص نباید در بورس تک سهم باشند، اما وارن بافت اعتقاد دارد فرد باید بتواند یک برنامه‌ی معاملاتی داشته باشد؛ بداند چه زمانی باید سهام را خریداری کند و چه زمانی از بازار خارج شود. متاسفانه بسیاری از معامله‌گران مبتدی قبل از شروع معاملات، برنامه معاملاتی ندارند و بدون برنامه وارد بازار بورس می‌شوند. آن‌ها تنها به یک هدف فکر می‌کنند که سودآوری است؛ در صورتی که این امر بدون داشتن یک شناخت و برنامه‌ی مدون از بورس امکان‌پذیر نیست.

۲٫ نداشتن صبر کافی

بسیاری از فعالان مبتدی در بورس، گمان می‌کنند که باید در بورس فقط برد به‌دست آورد و اگر شکست و یا ضرری در بورس به‌دست آورند باید بازار را ترک نمایند. در حالی که بورس اصلاً چنین ماهیتی ندارد. بورس یک بازار است که ماهیت شراکتی دارد و این امکان را فراهم می‌کند که شخص در یک بازار شراکتی دچار ضرر و زیان هم بشود. متاسفانه بسیاری از افرادی که وارد بازار بورس می‌شوند از روی مشاهدات میدانی خود، مانند سخنان اقوام، آشنایان و همکاران، در این بازار شرکت وارد می‌شوند و گمان این مبتدیان سوددهی همیشگی بازار بورس است. بنابراین زمانی که با اولین ضرر در بورس مواجه می‌شوند، اعتماد به‌نفس خود را از دست داده و بازار را ترک می‌نمایند. در حالی‌که یک سرمایه‌گذار در بورس باید به این مهم فکر کند که بازار دارای یکنواختی همیشگی نیست و به قول معروف بالا و پایین زیاد دارد. پس لازم است هر فردی برای شرکت در بازار بورس صبر کافی داشته باشد.

۳٫ اعتماد به‌نفس کاذب

مطالعه‌ای که سال ۱۹۹۸ در مونتگومری انجام شد، نشان داد که ۷۴% سرمایه‌گذاران در بورس ادعا می‌کردند که سرمایه‌گذاری آن‌ها بر روی سبد سهام بسیار موفق خواهد بود. بدیهی است زمانی که شما یک سرمایه‌گذار کوچک در بورس هستید نمی‌توانید در بورس تاثیرگذار باشید. یک سرمایه‌گذار متوسط در بازار باید بتواند نرخ بازگشت سرمایه‌ی خود را بدست آورد. سرمایه‌گذاران در بورس گمان می‌کنند که در اختیار داشتن اطلاعات بیشتر در مقایسه‌ با دیگر سرمایه‌گذاران به آن‌ها کمک می‌کند تا سود بیشتری نسبت به دیگر سرمایه‌گذاران به‌دست آورند.

اشخاص زمانی که در بورس سرمایه‌گذاری زیادی را انجام می‌دهند تصور می‌کنند به دلیل تنوع سهام زیاد نرخ بازگشت سرمایه‌شان قابل قبول خواهد بود؛ اما به‌دلیل این‌که نمی‌توانند سهام خود را به‌درستی مدیریت کنند، دچار ضرر می‌شوند. متاسفانه افراد بسیاری بعد از یک نوسان‌گیری در بازار بورس و یک موفقیت در بازار دچار اعتماد به نفس کاذب شده و در سرمایه‌گذاری‌های بعد توجه به موقعیت‌ها نمی‌نمایند. صحیح آن است که در بازار بورس موقعیت‌ها را شناخت و از آن‌ها به درستی استفاده کرد.

۴٫ نداشتن اطلاعات کافی

یکی از مشکلاتی که افراد تازه وارد و فعالان کهنه کار بورس با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، کافی دانستن اطلاعاتی است که دارند. افراد قدیمی و کهنه‌کار بورس به گمان‌ این که از تجربه‌ی کافی در بورس برخوردار هستند و افراد جدید با این ادعا که از علم به‌روزتری برخوردار هستند در دام اشتباهات استراتژیک سرمایه‌گذاری می‌افتند. بورس بازاری است که هر روز آن نسبت به روز قبل غیر قابل پیش‌‌بینی است؛ زیرا در علم اقتصاد ما در بیشتر موارد، از یک عدم قطعیت و همیشه از احتمالات صحبت می‌کنیم. در بورس نیز همین گونه است.

زمانی که شما در بورس صحبت از سود می‌نمایید باید بدانید در بورس سوددهی قطعی نیست و عدم قطعیت در بورس وجود دارد. اگر قرار است شما در بورس سود نمایید باید بتوانید ریسک کنید و برای این‌که بتوانید ریسک خود را تبدیل به موفقیت(سود) کنید باید ریسک را مدیریت کنید. یکی از ابزاری که با آن می‌توان ریسک را مدیریت کرد دانش و اطلاعات کافی از بازار است تا در زمان لازم اقدام به خرید و فروش نمود.

در بازار بورس هزاران عامل در ارزش سهام تاثیرگذار هستند که باید همیشه از آن‌ها اطلاع داشت. همچنین این آگاهی را داشت که تغییر در یک فاکتور چه تاثیری بر ارزش سهام خواهد گذاشت؛ به طور مثال، قیمت نفت چه تاثیری می‌تواند بر روند ارزش سهام داشته باشد. در بورس به این عمل تحلیل بنیادی می‌گویند. نداشتن تحلیل بنیادی این امکان را بوجود می‌اورد که به شما در بازار بورس ضرر و زیان وارد شود.

۵٫ استدلال استقرایی

زمانی که ما یک مشاهده‌ی کوچک خود را به بخش بزرگی از یک پدیده تعمیم بدهیم، درگیر استدلال استقرایی شده‌ایم. مثلاً زمانی که ما در خرید کوچک یک سهام به سود قابل توجهی می‌رسیم گمان می‌کنیم که این سهام سودآور است و اگر مرتبه‌ی بعد سرمایه‌ی بیشتری را به خرید این سهام اختصاص ‌دهیم مجدداً به سود خوبی دست پیدا نماییم.

دیده شده است که فعالان مبتدی در این گونه‌ موارد که دو یا سه بار در خرید یک سهام با سود مواجه می‌شوند در مرتبه‌ی آخر مقدار زیادی از سرمایه و یا همه‌ی سرمایه‌ی خود را بر سهام می‌گذارند. چنین امری باعث می‌شود دچار استدلال استقرایی شده و همه‌ی سرمایه‌ی خود را از دست بدهند. در نتیجه نباید در زمانی که در سرمایه‌گذاری با سوددهی مواجه هستیم تصور نماییم که این سهم برای همیشه سودآور است و حجم زیادی از سرمایه‌ی خود را بر روی آن سهم سرمایه‌گذاری نماییم. در این مواقع به اصطلاح گفته می‌شود دچار استدلال استقرایی شده‌ایم و در سرمایه‌گذاری خود خطا کرده‌ایم.

۶٫ زیاد تصمیم گرفتن

یکی از مشکلاتی که مدیران شرکت‌های بزرگ با آن روبرو هستند، اشتباهات تصمیم‌گیری به دلیل خستگی در تصمیم‌گیری است. زمانی که شما قرار است روزانه ده تصمیم بگیرید، در تصمیم‌های اولیه‌ با تمام توجه و تمرکز خود را بکار می‌برید؛ اما هر‌چه به پایان ساعات کار نزدیک می‌شوید این تصمیمات با خطا روبرو خواهند بود. همین مشکل برای یک شخص حاضر در بورس که مدام اقدام به خرید و فروش می‌نماید نیز رخ می‌دهد. تصمیم‌گیری‌های پشت هم، باعث می‌شود شما نتوانید تمرکز کافی بر کار خود ‌داشته باشید؛ به‌خصوص اگر در میانه‌ی کار تصمیمات شما دچار اشتباهات راهبردی شود و دچار استرس و اضطراب شوید. یکی از اشتباهات کاربردی سهامداران در بورس تعداد دفعات زیاد خرید و فروش است که باعث اشتباه در تصمیم‌گیری می‌شود.

سخن پایانی

احتمالا شما در سایت‌ها و منابع دیگر با خطاها و اشتباهات راهبردی و کاربردی دیگری نیز مواجه شوید که هر کدام از این اشتباهات می‌تواند به قیمت از دست دادن تمام سرمایه‌ی شما شود. برای برطرف کردن این خطاها در بازار سهام، شما علاوه بر دانش نیازمند تجربه نیز هستید. زمانی می‌توانید به یک سرمایه‌گذار مقتدر و سودآور تبدیل شوید که دچار تکرار خطا نشوید. تمام این مقالات زمانی سودآور خواهد بود که شما بتوانید همه‌ی این دانسته‌‌ها را در ذهن ناخودآگاه خود ثبت کنید تا در مواقع ضروری به‌گونه‌ای اتوماتیک از آن‌ها استفاده کنید. یکی از راهکارها برای تبدیل دانسته‌ها به ذهن ناخودآگاه قرار گرفتن در مسیر آموزش دائمی است. شما می‌توانید با آموزش دائمی از تکرار اشتباهات خود جلوگیری نمایید. اگر شما هم در مسیر یادگیری بورس هستید، ما در اکسپرت شو، پیشنهاد می‌کنیم سایر مطالب ما در زمینه آموزش بورس را از دست ندهید.

نسبت P/E: مفاهیم، فرمول + نکات طلایی

نسبت P/E مخفف عبارت انگلیسی Price/Earnings per share است Price به معنی قیمت (قیمت هر برگه سهام شرکت) و Earnings per share یا به اختصار EPS نیز به معنی سود به ازای هر برگه سهام است بنابراین نسبت P/E در بورس یعنی نسبت قیمت هر برگه سهام اشتباهات رایج بورس شرکت به سود نقدی تخصیص داده شده به ازای هر برگه سهام و به بیان ساده نسبت قیمت به درآمد هر سهم را نسبت P/E گویند.

نسبت P/E یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین ابزارهای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های بورسی است. احتمالا تمامی تازه‌واردان بورسی پس از ثبت نام در بورس با اصطلاح‌های تخصصی بورس رو‌به‌رو می‌شوند نسبت P/E یکی از همین اصطلاح‌های رایج بورس است که وقتی تازه‌واردان بورسی با افرادی که تجربه حضور بیشتری در بورس دارند صحبت می‌کنند عباراتی از این قبیل که “P/E این سهام خیلی بالاست! سهام فلان شرکت P/E منفی داره و…” می‌شنوند در این مقاله آموزشی از سری “آموزش مقدماتی بورس” با پارس‌سهام همراه باشید تا تمام نکات و مفاهیم نسبت P/E در بورس را برای شما تشریح کنیم…

فرمول محاسبه P/E

برای محاسبه نسبت P/E نیاز به فعالیت خاصی نیست و نسبت P/E هر شرکت بورسی در صفحه مربوط به آن شرکت در سایت TSETMC محاسبه و نشان شده است. برای مثال شرکت ملی‌ صنايع‌ مس‌ ايران‌ (نماد بورسی: فملی) در تاریخ 15 شهریور 99، نسبت p/e آن 27.21 است دقت داشته باشید که نسبت p/e که در سایت TSETMC درج می‌شود با توجه به قیمت سهام شرکت پیوسته در حال آپدیت شدن است. همانطور که در شکل زیر مشاهده می‌کنید EPS یا همان سود نقدی شرکت نیز در سایت TSETMC درج شده است به راحتی می‌توانید از تقسیم قیمت پایانی سهام بر این عدد نسبت P/E را محاسبه کنید برای مثال اگر قیمت پایانی فملی (33,520) را بر EPS آن (1962) تقسیم کنید به همان عدد 27.21 میرسید.

اشتباه رایج پیرامون نسبت P/E در بورس

تذکر: بگذارید همین ابتدای کار یک تذکر جدی به شما بدهم! بعضی از دوستان صرفا با بررسی P/E اقدام به خرید و فروش سهام در بورس می‌کنند! برای مثال می‌گویند سهام شرکت X چون P/E کمی دارد پس ارزنده است و شروع به خرید می‌کنند! باید خدمت این دوستان عرض کنم که اگر تجزیه و تحلیل سهام در بورس به همین سادگی و صرفا با بررسی چند نسبت ساده مثل P/E بود پس باید همه افراد در بورس سود کنند! تجزیه و تحلیل و بررسی بنیادی شرکت‌های بورسی کار پیچیده و نیاز به تخصص و دانش کافی در این حوزه دارد مدنظر داشته باشید که نسبت P/E صرفا یکی از روش‌های ارزش‌گذاری سهام شرکت‌هاست و ابزارهای مهم‌تری نیز وجود دارد.

مفاهیم نسبت p/e در بورس

نسبت P/E مفاهیم گوناگونی دارد که حتی ممکن است برخی از این مفاهیم برای شما گیج‌کننده و در تضاد با یکدیگر باشد! بنابراین ادامه مطالب را با دقت بیشتر مطالعه بفرمایید تا مفاهیم P/E برای شما کاملا روشن شود.

1. نرخ بازگشت سرمایه

فرض کنید شخصی مبلغی را در بانک سپرده‌گذاری کرده و سود سالانه 20% می‌گیرد بنابراین P/E برای این سپرده بانکی 5 می‌شود! یعنی این شخص بعد از 5 سال سودی به اندازه سرمایه اولیه خود را کسب می‌کند این مفهوم برای شرکت‌های بورسی نیز می‌تواند استفاده شود بدین مضمون که وقتی P/E یک شرکت بورسی 10 است با فرض اینکه سود سالانه این شرکت هیچ تغییری نکند (نه افزایش یابد نه کاهش) سهامداران این شرکت بعد از 10 سال به واسطه دریافت سود نقدی شرکت، سودی به اندازه سرمایه‌گذاری اولیه خود کسب می‌کنند. (البته مدنظر داشته باشید که قطعا سوددهی شرکت‌های بورسی دائما در حال تغییر است و همچنین نحوه کسب بازدهی سهامداران از دو روش “سود نقدی” و “افزایش قیمت سهام شرکت” است بنابراین قطعا بعد از گذشت 10 سال قیمت سهام شرکت نیز با رشد همراه بوده است و سودی از این طریق نیز عاید سهامداران خواهد شد) بنابراین احتمالا الان شما پیش خودتان می‌گویید پس “نسبت P/E کوچکتر، بهتر است!؟” چرا که در زمان کمتری به سود بیشتر می‌رسیم! پاسخ خیر است! در واقع این مفهوم متعلق به افرادی ست که عملکرد شرکت در گذشته را معیار ارزیابی شرکت قرار می‌دهند!

2. انتظارات سهامداران از آینده شرکت

مفهوم بهتری از نسبت P/E در بورس بر اساس پیش‌بینی عملکرد شرکت در آینده ارائه می‌شود بدین‌صورت که سرمایه‌گذاران به ازای هر 1 ریال سود شرکت حاضر به پرداخت چند ریال برای خرید سهام آن شرکت هستند! برای مثال شرکتی با نسبت p/e=20 این مفهوم را تداعی می‌کند که سهامداران شرکت حاضرند به ازای هر 1 ریال سود این شرکت، 20 ریال پرداخت کنند! قطعا هر چقدر این عدد کمتر باشد بهتر است! اما سهامداری که حاضر است مبلغ بیشتری را به ازای هر 1 ریال سود شرکت پرداخت کند در واقع امید به چشم‌انداز آینده شرکت دارد در واقع این مفهوم منعکس‌کننده انتظار بازار از آینده شرکت است هر چه نسبت P/E بزرگ‌تر باشد یعنی اشتباهات رایج بورس سرمایه‌گذاران نسبت به شرکت خوشبین‌تر هستند چرا که حاضرند به ازای هر 1 ریال سود شرکت، مبلغ بیشتری را پرداخت کنند! در واقع سرمایه‌گذاران معتقدند که در آینده سوددهی شرکت افزایش می‌یابد و باعث تعدیل نسبت P/E می‌شود، فرض کنید قیمت سهام شرکتی 1000 تومان است و به ازای هر برگه سهام نیز 200 تومان سود نقدی ساخته است p/e فعلی این شرکت 5 است حال فرض کنید سرمایه‌گذاران با بررسی عملکرد شرکت، انتظار دارند سود شرکت در آینده به 500 تومان برسد بنابراین این خوشبینی بازار به شرکت باعث افزایش قیمت سهام شرکت می‌شود و بالطبع این افزایش قیمت سهام، رشد نسبت P/E فعلی شرکت را به دنبال خواهد داشت مثلا فرض کنید قیمت سهام شرکت به 5000 تومان برسد و انتظارات سهامداران از پیش‌بینی سود شرکت نیز محقق شود و شرکت سود 500 تومانی بسازد بنابراین P/E فعلی شرکت 10 خواهد شد تا قبل از اعلام سود شرکت p/e با همان سود قبلی محاسبه می‌شود که باعث ایجاد p/e های بالا می‌شود. (مثلا P/E = 3000/200 = 15)
بنابراین طبق این مفهوم هر چه p/e یک شرکت بزرگتر باشد در واقع نشان از خوشبینی سرمایه‌گذاران به آینده شرکت است که باور به توانایی شرکت در سوددهی بیشتر در آینده و افزایش قیمت سهام دارند و هر چه P/E یک شرکت کوچک‌تر باشد در واقع بازتابی از بدبینی عمومی بازار به آینده شرکت است! بنابراین احتمالا الان شما پیش خودتان می‌گویید پس “نسبت P/E بزرگتر، بهتر است!؟ پاسخ خیر است!” ادامه مطلب را مطالعه بفرمایید تا چرایی این موضوع نیز برایتان روشن شود…

3. سطح ریسک سهام شرکت

همان‌طور که در مفهوم قبلی اشاره شد انتظار بازار از سودآوری و آینده شرکت در P/E منعکس می‌شود فرض کنید سرمایه‌گذاران با خوش‌بینی به آینده یک شرکت اقدام به خرید سهام شرکت کنند (چرا که معامله‌گران معتقدند با توجه به سودی که شرکت در آینده خواهد ساخت ارزش سهام شرکت بیشتر از ارزش فعلی آن است) و با توجه به اقبال بازار از سهام آن شرکت، قیمت سهام آن شرکت افزایش و بالطبع نسبت P/E نیز افزایش یابد حال اگر عملکرد شرکت مطابق انتظارات سرمایه‌گذاران نباشد و سودآوری شرکت افزایش نیابد (قرار نیست همیشه انتظار بازار از آینده و سودآوری شرکت‌ها برآورده شود!) بنابراین قیمت سهام شرکت با افت مواجه خواهد شد چرا قیمت سهام شرکت صرفا با پیش‌بینی رشد سود شرکت افزایش یافته است و حال که این پیش‌بینی محقق نشده است قیمت سهام با کاهش به تعادل و ارزش ذاتی خود خواهد رسید. بنابراین هر چه نسبت P/E بزرگتر باشد در واقع ریسک خرید سهام نیز بیشتر می‌شود.

احتمالا الان پیش خودتان می‌گویید این چه سبک مقاله نوشتن است! آخرش نفهمیدیم P/E بالا خوب است یا P/E پایین! در ادامه نکاتی از مفهوم P/E را خدمت شما بیان می‌کنیم تا بیشتر به عمق مطلب پی ببرید! همراه پارس سهام باشید…

نسبت P/E بالا بهتر است یا پایین؟

پاسخ به این پرسش یک کلمه‌ای نیست! بگذارید بحث را با چند مثال جلو ببریم. فرض کنید P/E شرکت بورسی X پایین است (مثلا p/e = 6) و شما با بررسی این شرکت متوجه می‌شوید که این شرکت در آینده سود خوبی خواهد ساخت! و طبق این انتظار از آینده شرکت اقدام به خرید سهام آن می‌کنید و به مرور زمان معامله‌گران بیشتری به آینده این شرکت خوشبین می‌شوند و آنها نیز اقدام به خرید سهام این شرکت می‌کنند! بنابراین قیمت سهام این شرکت رشد کرده و شما سود خواهید کرد! در واقع شما جز اولین نفراتی هستید که متوجه سودآوری بیشتر شرکت در آینده می‌شوید! و در ابتدای سیکل “خوشبینی بازار به سهام شرکت” اقدام به خرید سهام آن شرکت کرده‌اید! و قطعا به مرور زمان و با افزایش قیمت سهام نسبت p/e نیز افزایش می‌یابد و شما از این روند صعودی (خط روند چیست؟) سود مناسبی کسب خواهید کرد.

خب! حال فرض کنید P/E همان شرکت بورسی X پس از گذشت زمان و با توجه به انتظارات مثبت معامله‌گران از آینده و سوددهی شرکت افزایش یافته است (مثلا p/e=25) حال آیا خرید سهام در این نقطه جایز است؟! در این نقطه اگر عملکرد شرکت طبق انتظارات معامله‌گران نباشد و شرکت طبق انتظار قبلی بازار نتواند سود مناسبی بسازد احتمالا با افت قیمت روبه رو می‌شود! فرض کنیم شرکت طبق پیش‌بینی قبلی سرمایه‌گذاران از آینده و سوددهی شرکت، سودآوری خود را افزایش داده و سود مناسبی ساخته است اما طبق بررسی شرکت، معامله‌گران انتظار ندارند این سوددهی در آینده افزایش یابد! بنابراین خوش‌بینی قبلی که نسبت به شرکت وجود داشته است کاهش می‌یابد! بنابراین باز هم احتمال کاهش قیمت سهام شرکت وجود دارد و اگر شما در انتهای سیکل “خوشبینی بازار به سهام شرکت” اقدام به خرید سهام آن شرکت کنید احتمالا ضرر خواهید کرد!

نسبت P/E تحلیلی چیست؟

نسبت P/E تحلیلی روش محاسبات خاص خود را دارد که جز مباحث تحلیل تکنیکال می‌شود p/e که تا اینجا صحبت از آن کردیم همانطور که گفته شد از تقسیم قیمت سهام به سود شرکت بدست می‌آید اما P/E تحلیلی بصورت مستقل و با درنظر گرفتن پارامترهایی مثل نرخ تورم، نرخ سود بانکی، نرخ رشد سودآوری شرکت، طرح‌های توسعه‌ای شرکت و … محاسبه می‌شود سپس با ضرب این نسبت در سود پیش‌بینی شده شرکت (نحوه محاسبه پیش‌بینی سود آینده شرکت نیز جز مسائل مهم تحلیل بنیادی است) ارزش شرکت بدست می‌آید حال اگر این عدد از قیمت فعلی سهام شرکت بیشتر باشد یعنی سهام این شرکت ارزنده است و احتمالا در آینده با رشد قیمت مواجه خواهد شد.

نسبت p/e گروه در بورس چیست؟

وقتی به صفحه نماد یک شرکت بورسی مراجعه می‌کنید علاوه بر P/E شرکت، نسبت P/E گروه را نیز مشاهده میکنید طبق گفته شرکت مدیریت فناوری بورس تهران P/E صنعت برای بورس و فرابورس بصورت جداگانه محاسبه می‌شود یعنی برای دو شرکت که در یک گروه مشترک قرار دارند اما یکی در بورس پذیرش شده است و دیگری در فرابورس، نسبت “p/e گروه” متفاوت است برای مثال “شپنا” و “شاوان” که هر دو جز گروه فرآورده‌های نفتی هستند p/e گروه برای آن‌ها متفاوت است.

مقایسه p/e شرکت‌هایی که در یک صنعت قرار ندارند کار اشتباهی است چرا که چشم‌انداز و نرخ رشد سودآوری شرکت‌ها در صنایع مختلف با یکدیگر متفاوت است. اما فرض کنید 2 شرکت در یک صنعت قرار دارند و p/e یکی از آنها پایین‌تر از p/e گروه و p/e دیگری بالاتر از p/e گروه است (با فرض اینکه هر دو در یک بازار هستند) چه تحلیلی می‌توان از این مقایسه کرد؟! یکی از اشتباهات رایج این است که وقتی p/e شرکتی بالاتر از p/e گروه است نتیجه بگیریم که قیمت سهام این شرکت حباب دارد و ارزنده نیست! در این حالت نیز اگر احتمالا بازار نسبت به رشد سودآوری شرکت خوشبین بوده است و با افزایش قیمت سهام شرکت این خوشبینی را اثر داده است حال وقتی شرکت مطابق انتظار بازار سودآوری خود را افزایش دهد با افزایش سود نقدی شرکت، p/e به تعادل می‌رسد. وقتی p/e شرکتی پایین‌تر از p/e گروه است نیز دلیلی بر ارزنده بودن سهام شرکت نیست! و با توجه به مطالبی که قبلا گفته شد باید تمام جوانب درنظر گرفته شود. بنابراین اینکه صرفا با مقایسه p/e یک شرکت با p/e گروه آن به ارزنده بودن آن امتیاز بدهیم کار اشتباهی است.

نکات مهم پیرامون نسبت P/E

1. شرکت‌هایی که ضررده هستند رسما نسبت P/E برای آنها هیچ معنایی ندارد! چرا که همانطور که گفته شد نسبت p/e از تقسیم قیمت به سود حاصل می‌شود! البته در صفحه TSETMC این مقدار برای شرکت‌های زیان‌ده با p/e منفی محاسبه شده است! مدنظر داشته باشید p/e منفی مفهومی ندارد!

1. هرگز صرفا با تکیه بر پایین یا بالا بودن P/E یک شرکت اقدام به خرید سهام آن نکنید! مدنظر داشته باشید که نسبت p/e صرفا یکی از روش‌های ارزش‌گذاری شرکت‌هاست.
2. تنها در صورتی باید اقدام به خرید سهام شرکتی با P/E بالا کنید که کاملا امیداوار به آینده و معتقد به افزایش سودآوری شرکت هستید چرا که شرکت با P/E بالا، یا باید قیمتش کاهش یابد یا سودآوری خود را افزایش دهد.
3. هر شرکتی که p/e پایینی دارد لزومی به ارزنده بودن و افزایش قیمت سهام آن نیست و چه بسا ممکن اشتباهات رایج بورس است شرکتی با p/e پایین چندین سال متوالی درجا بزند و هیچ رشدی را نه در قیمت و نه در سود نقدی خود تجربه نکند! همانطور که گفته شد یکی از تفاسیر P/E پایین، بدبینی بازار نسبت به آینده شرکت است.
4. وقتی شرکتی افزایش سرمایه می‌دهد (به منظور جذب نقدینگی جهت اجرای طرح‌های توسعه ای شرکت) بخاطر افزایش تعداد سهام، سود نقدی به ازای هر برگه سهام کاهش می‌یابد و از طرفی قیمت سهام نیز کاهش می‌یابد بنابراین بعد از افزایش سرمایه تغییری چندانی در p/e رخ نمی‌دهد اما اگر سرمایه‌گذاران به آینده شرکت پس از افزایش سرمایه امید داشته باشند احتمالا قیمت سهام شرکت افزایش می‌یابد که بالطبع افزایش p/e را نیز در کوتاه ‌مدت به دنبال خواهد داشت. م یکی از پارامترهای اصلی محاسبه P/E است و از آنجایی که ممکن است شرکت‌ها از روش‌های مختلف حسابداری اقدام به محاسبه EPS کنند بنابراین گاهی اوقات نسبت P/E آن چیزی نیست که معامله‌گران صرفا در سایت TSETMC می‌بینند!
5. هنگام محاسبه نسبت P/E که سود شرکت (EPS) باید در آن لحاظ شود می‌توان از EPS سال مالی گذشته یا پیش‌بینی EPS سال مالی آینده استفاده کرد.
6. برای محاسبه نسبت P/E که در سایت TSETMC برای سهام شرکت‌های مختلف درج می‌شود از EPS بر مبنای سود و زیان 12 ماهه اخیر استفاده شده است.
7. مدنظر داشته باشید که همیشه قیمت سهام طبق انتظار بازار حرکت نمی‌کند! و چه بسا ممکن است یک شرکت با توجه به ارزنده بودن، p/e پایینی داشته باشد و مورد توجه بازار قرار نگیرد و بالعکس!

اگر قصد یادگیری 0 تا 100 مبحث آموزش مقدماتی بورس را دارید به شما توصیه می‌کنیم مقالات آموزشی زیر را به ترتیب مطالعه بفرمایید، به مرور مقالات جدیدتر پیرامون آموزش مقدماتی بورس در سایت درج خواهد شد حتما پیگیر پارس‌سهام باشید.

حد ضرر به چه معناست و چگونه حد ضرر را تعیین کنیم؟

هنگامی که فعالیت خود را در عرصه بورس شروع می کنید باید حواستان باشد تا ضرر نکنید و این امری طبیعی است. پس باید برای سهام خود حد سود و حد ضرر مشخص کنید. اما حد ضرر در بورس یعنی چه و نحوه محاسبه حد ضرر چگونه است؟

حد ضرر در بورس چیست؟

حد ضرر یا حد توقف که به آن استاپ لاس (Stop Loss) یا به اختصار SL نیز می گویند به این معناست که اگر قیمت سهام به حد ضرر یا حد توقف مشخص شده رسید باید سهام مورد نظر را بفروشید تا از ضرر بیشتر جلوگیری کنید در اصل هدفتان باید کاهش زیان و افزایش سود باشد. البته به این موضوع هم توجه داشته باشید که حتی کم شدن سود هم میتواند نوعی ضرر باشد. برای مشخص کردن حد ضرر باید عواملی را در نظر بگیرید که در ذیل به آنها اشاره می شود.

تعریف حد ضرر به زبان ساده

حد ضرر در بورس را به زبان ساده می توانیم مقدار پولی که بابت افت قیمت از دست می دهیم در نظر بگیریم و در همین زمان است که برای جلوگیری از ضرر بیشتر حد ضرر را تعیین می کنیم به عبارتی مقدار درصدی که از قیمت خرید کم میشود تا بیشتر از آن ضرر اتفاق نیوفتد همان درصد حدضرر است.

چه عواملی در تعیین حد ضرر تاثیر گذار هستند؟

• ‌خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
• ‌فیبوناچی
• ‌امواج الیوت
• ‌الگوهای نموداری‌
• کف دوقلو
• ‌الگوی سروشانه
• ‌جابه‌جایی حد ضرر

تعیین حد شناور یا متغیر چیست؟ زمانی که موقعیت حد ضرر در بورس تغیر می کند و به نقطه ای بالاتر یا پایین تر پیش روی می کند را حد شناور یا متغیر می گویند.

نکاتی که در تعیین حد ضرر میتواند مفید باشد:

‌هیچ قانون کلی برای تعیین حد ضرر در معاملات بورسی وجود ندارد. اما برای تعیین این حد، نکته‌های قابل‌ توجهی وجود دارند که باید آنها را در نظر گرفت. مثلا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:‌

• زمانی‌ که قیمت سهام بالا رفت حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.‌
• یکی از اشتباهات رایج اشخاص این است که بدون دلیل فنی و منظقی حد ضرر را تغیر می دهند
• برای تعیین حد ضرر در بورس باید به این نکته توجه داشته باشید که حد ضرر نباید بیشتر از ۱۰ درصد مبلغ خرید باشد به این معنی که بیش از ۱۰ درصد مبلغ خریدتان را نباید از دست دهید.‌
• تعیین حد برای معامله‌های کوتاه مدت با تعیین حد برای معامله‌های بلند مدت متفاوت است.
• البته باید گفت که هیچ قانون کلی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد و تعیین نقطه توقف یا حدضرر احتیاج به کمی تجربه و داشتن اطلاعات کافی از تحلیل تکنیکال دارد

امکان دارد شخصی که هدفش نوسان گیری باشد حد ضرر خود را 5 درصد زیر قیمت خرید بگذارد این در صورتی است که، شخی که هدفش سرمایه گذاری بلند مدت است 15 درصد زیر قیمت خرید حد ضرر را قرار می دهد.

پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر

1. تعیین حد ضرر ثابت
2. حد ضرر مکانیکال
3. حدضرر تکنیکال و ترسیمی

روش محاسبه حد ضرر چگونه است؟ تعیین حد ضرر ثابت به دو روش زیر است:

تعیین مقدار ثابت عددی که شخص عددی ثابت و مشخص را برای حد ضرر خود مشخص می کند.

تعیین مقدار ثابت درصدی مانند مقدار ثابت عددی عمل می کند با این تفاوت که شخص درصد مشخصی را برای حد ضرر مشخص کرده و زمانی که قیمت سهم مد نظر به همان درصد و یا همان عدد ثابت حد ضرر رسید اقدام به فروش آن سهام می کند.

تعیین حد ضرر مکانیکال هم به انواع مختلفی تقسیم میشود که عبارت اند از:

تقویت ۹۷۴ واحدی شاخص بورس تهران

به گزارش مجله خبری نگار،بورس اوراق بهادار تهران امروز در یک روند کاملاً نوسانی قرار گرفت، به گونه‌ای که ابتدا رشد کرده، بعد از آن روند ریزشی به خود گرفت و از میانه بازار رو به افزایش نهاد و در پایان معاملات با افزایش ۹۷۴ واحد نسبت به روز گذشته همراه شد و به رقم یک‌میلیون و ۵۴۳ هزار و ۶۸۵ واحد رسید.

همچنین شاخص کل با اشتباهات رایج بورس معیار هم‌وزن با افزایش ۱۶۱۹ واحد به رقم ۴۲۹ هزار و ۹۴۰ واحد رسید.

ارزش بازار در بورس تهران به بیش از ۶ میلیون و ۱۲۲ هزار میلیارد تومان رسید.

معامله‌گران امروز در بورس تهران بیش از ۶ میلیارد سهام، حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۴۱۶ هزار فقره معامله و به ارزش ۳ هزار و ۴۴۵ میلیارد تومان داد و ستد کردند.

همچنین امروز همه شاخص‌های بورس سبز شدند، به گونه‌ای که شاخص کل و شاخص قیمت با معیار وزنی - ارزشی ۶ صدم درصد تقویت شدند، اما این دو شاخص با معیار هم‌وزن ۳۸ صدم درصد افزایش یافتند.

شاخص آزاد شناور در حد یک‌صدم درصد رشد کرد. شاخص بازار اول بورس ۲ صدم درصد افزایش یافت و شاخص بازار دوم بورس یک‌دهم درصد افزایش یافت.

امروز نماد‌های فجر انرژی خلیج‌فارس و صنعتی گل‌گهر، مپنا و بانک ملت بیشترین اثر افزایشی در شاخص بورس را داشتند و نماد‌های پتروشیمی نوری، پتروشیمی پردیس و پالایش نفت اصفهان بیشترین اثر کاهشی در شاخص بورس را داشتند.

در فرابورس ایران هم امروز شاخص کل با ۱۸۴ واحد کاهش به رقم ۲۱ هزار و ۲۱۹ و احد رسید.

ارزش بازار اول و دوم فرابورس ایران به بیش از یک‌میلیون و ۱۹۳ هزار میلیارد تومان رسید.

ارزش بازار پایه فرابورس هم به ۳۶۰ هزار میلیارد تومان بالغ شد.

معامله گران امروز در فرابورس ایران بیش از ۲.۶ میلیارد سهام، حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب ۷۶۶ هزار فقره معامله و به ارزش ۱۸ هزار و ۴۰۶ میلیارد تومان داد و ستد کردند.

امروز نماد‌های برق دماوند، برق عسلویه مپنا و مسیر برق گیلان بیشترین اثر افزایشی در شاخص بورس را داشتند و نماد‌های پتروشیمی زاگرس، آریا ساسول، داروسازی دانا و بیمه اتکای ایرانیان بیشترین اثر کاهشی در شاخص فرابورس را داشته‌اند.

با توجه به اینکه قیمت دلار در بازار آزاد رو به افزایش است، برای شرکت‌های صادرات‌محور درآمد و چشم‌انداز مناسبی متصور است و امسال عمده شرکت‌های بورسی و فرابورسی به خاطر عملکرد سال گذشته سود خوبی به سهامداران اعطا می‌کنند. اکنون فصل برگزاری مجامع است و به گفته کارشناسان کسانی که می‌خواهند سهامداری کنند، قبل از دریافت سود مجامع، سهام خود را نفروشند.

هفت اشتباه رایج که تریدرهای تازه کار مرتکب می شوند

ترید (Trade) فعالیتی است که در صرافی های ارز دیجیتال برای کسب سود از طریق فرآیند خرید و فروش بیت کوین یا دیگر ارزهای دیجیتال صورت می گیرد. همانند فعالیت های تجاری دیگر، پرورش توانایی های خاص به ویژه یک ذهن تحلیلی و هوشیار برای رسیدن به موفقیت در این زمینه لازم و ضروری است.

بسیاری از افراد وارد این تجارت می شوند و امیدوارند که با حداقل تلاش و به سرعت بتوانند پول زیادی کسب کنند. با این حال، واقعیت جور دیگری است و یک تریدر مبتدی ممکن است به زودی از این نوع فعالیت ناامید شود. چرا این اتفاق می افتد؟ از چه اشتباهاتی باید جلوگیری کرد؟

در این مقاله قصد داریم به اشتباهات متداولی که اکثر تریدرهای بی تجربه و تازه کار بیت کوین مرتکب می شوند بپردازیم تا به این ترتیب اوضاع را تحت کنترل خود درآورید.

1. طبق برنامه پیش بروید

خرید و فروش بدون طرح قبلی می تواند باعث از بین رفتن سرمایه شما شود. چنانچه میخواهید به ترید بیت کوین بپردازید، باید قوانینی را برای زمان ورود و خروج به بازار تعیین کنید و به آن پایبند بمانید. باید طبق برنامه ریزی قبلی عمل کنید، تریدها و نتایج خود را در جایی یادداشت کنید و از آن منحرف نشوید. برنامه های معاملاتی توانایی شما در اتخاذ تصمیم های غیر احساسی به حداکثر می رساند و مانع طمع کردن شما می شود. داشتن برنامه به شما این امکان را فراهم می کند که از نظر آماری از احتمالات آگاه شوید؛ زیرا فقط تریدهایی را انجام می دهید که مطابق قوانین از پیش تعیین شده شما باشند.

2. بر FOMO غلبه کنید

فومو (FOMO) مخفف ترس از دست دادن است. FOMO می تواند باعث شود که تصمیم های تجاری وحشتناکی بگیرید. تریدرهای جدید بیت کوین اغلب دچار اشتباه می شوند و تمایل به خرید در طی افزایش شدید قیمت دارند. در نتیجه پس از بازگشت روند، پول خود را از دست می دهند. تریدرهای باتجربه، هنگامی که دیگران ترس دارند، بیت کوین را در زمان کاهش قیمت خریده و در هنگام روند صعودی با قیمت بسیار بالاتری می فروشند. بازارهای بیت کوین تمام طول 24 ساعت روز باز هستند، بنابراین شما همیشه می توانید منتظر زمان مناسب برای انجام ترید خود باشید. بازار به جایی نمی رود، بر FOMO غلبه کنید.

3. با سرمایه ای که از دست رفتن آن را نمی توان جبران کرد، ترید نکنید

ترید یکی از راه هایی است که می توانید از طریق آن در مدت زمان کوتاهی درآمد زیادی را کسب کنید اما به همین راحتی نیز ممکن است تمام آنچه را که کسب کرده اید، از دست بدهید. اگر دقیقاً نمی دانید که چه کاری انجام می دهید، از لوریج (Leverage) بالایی استفاده نکنید. برخی از صرافی ها "معاملات مارجین" (روشی برای خرید و فروش و معامله دارایی که از سرمایه‌ شخص ثالث تامین و فراهم می‌شود) را تا ضریب 100 برابر ارائه می دهند اما اگر سرمایه شما اندک است یا با سرمایه ای بیش از آنچه که می توانید از دست دهید، ترید کنید، ممکن است خیلی سریع با مشکل بزرگی مواجه شوید. معاملات شما نباید بیش از 2.5% از کل حساب یا bankroll شما را شامل شوند. اگر یک تریدر تازه کار هستید، نباید از لوریج 3 تا 5 برابر استفاده کنید.

4. اجازه ندهید که ترس یا طمع باعث شوند که تصمیمات اشتباه بگیرید

اگر به هنگام شرایط خاص، دچار اضطراب و طمع سرسام آوری می شوید، این بدان معنی است که شما احتمالاً با سرمایه ای ترید می کنید که طاقت از دست دادن آن را ندارید. این احساسات تقویت شده می توانند باعث شوند که شما در آن لحظه تصمیمات غیرمنطقی بگیرید. دلیل اینکه ما از یک برنامه معاملاتی استفاده می کنیم این است که احساسات باعث نشوند که ما در مورد حرکات غیرمنتظره قیمت واکنش منفی نشان دهیم. اگر احساس ترس یا طمع شدیدی دارید، این به معنای زنگ خطری است که در حال انجام حرکت اشتباهی هستید.

5. قیمت ها را مدام دنبال نکنید

تماشای 24 ساعته بازار باعث استرس شما خواهد شد و شما را ثروتمندتر نمی کند. اگر دائماً به صفحه رایانه خود خیره شده اید و چارت های بیت کوین را تماشا می کنید، به احتمال زیاد خودتان را تحت فشار قرار می دهید. استرس برای شما یا اطرافیانتان فایده ای به همراه نخواهد داشت و حتی یک ساتوشی اضافه برای شما به ارمغان نمی آورد. قدم بزنید، هوایی عوض کنید و با عزیزانتان وقت خود را سپری کنید. اگر دستور فروش را مشخص کنید، از لوریج بالا استفاده نکنید، طبق برنامه پیش بروید و برای پولی که نمی توانید از دست رفتن آن را تحمل کنید ریسک نکنید، دیگر دلیلی برای اضطراب وجود نخواهد داشت. تریدهای طولانی مدت انجام دهید. تریدهای کوتاه مدت که نوسانات زیادی دارد می تواند باعث ناکامی شما شوند.

6. صبور باشید

غالباً زمانی که روند قیمت کم نوسان است و فرصت زیادی برای معاملات سودآور فراهم نمی شود، بازارها وارد مناطق بدون خرید و فروش می شوند. شما باید قبل از شروع ترید بعدی خود، صبور باشید و منتظر یک موقعیت مناسب برای ورود به بازار بمانید. بیش از حد ترید نکنید و در شرایط نامناسب بازار ترید انجام ندهید. اشتباهات مکرر در ترید می تواند کم کم باعث از بین رفتن کل سرمایه شما شود.

7. ترید را موافق با روند بازار انجام دهید

بسیاری از تریدرهای بی تجربه نمی دانند که وقتی بازار در روندی خاص قرار دارد، ترید برخلاف روند آن بسیار ریسکی است. تریدرهای با تجربه می دانند که چگونه زمان ورود و خروجشان را برای به دست آوردن سودهای کوتاه مدت درنوسانات قیمت تنظیم کنند اما تریدرهای جدید نباید این کار را انجام دهند. تریدرها می بایست تشخیص دهند که آیا بازار صعودی، نزولی یا افقی است و با توجه به روند بازار ترید کنند. مبارزه با روند بازار روشی مطمئن برای از بین بردن سرمایه است.